België is sinds eind 2020 vrij van het Afrikaanse varkenspestvirus (AVP). Een heropflakkering van de ziekte is wel degelijk mogelijk, aangezien besmet materiaal zelfs in de natuur bijzonder lang infectieus kan blijven. Bovendien verslechtert de algemene situatie van Afrikaanse varkenspest in het oosten van de EU en in veel derde landen. De toename van de verplaatsing van personen en producten zal het risico op de insleep van deze ziekte en ook op andere ziekten, nog vergroten. Een heropflakkering van AVP in ons land zou een gezondheids-, dierenwelzijns-, en economische noodsituatie zijn voor de Belgische varkenssector. Het is dus belangrijk dat ons reactievermogen behouden blijft. Varkensbedrijven met een laag bioveiligheidsniveau lopen een hoger risico op de insleep van AVP. Daarnaast is een goede bioveiligheid nodig om onze varkensbedrijven te beschermen tegen de insleep van andere ziekten alsook in de strijd tegen antibioticaresistentie.

In zijn sneladvies(1) benadrukt het Wetenschappelijk Comité van het FAVV een noodzaak aan een regelmatige evaluatie van de bioveiligheid op varkensbedrijven om zo hun niveau te handhaven of te verbeteren. Als antwoord op de aanbeveling van dit sneladvies werden door het koninklijk besluit van 11 mei 2020 extra bioveiligheidsmaatregelen opgenomen in het koninklijk besluit van 18 juni 2014 houdende maatregelen ter voorkoming van aangifteplichtige varkensziekten. Het wijzigingsbesluit bepaalt o.a. dat de verantwoordelijke van een varkensbedrijf verplicht wordt om elk jaar door zijn bedrijfsdierenarts een risico-enquête te laten uitvoeren aangaande de insleep van aangifteplichtige varkensziekten. Aan de hand van de bevindingen van de risico-enquête stelt de bedrijfsdierenarts samen met de verantwoordelijke van het varkensbedrijf, binnen de 30 kalenderdagen na het invullen van de risico-enquête, een actieplan op om de bioveiligheid op het bedrijf te optimaliseren. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de risico-enquête voor varkensbedrijven met 3 of minder varkens of de varkensbedrijven met meer dan 3 varkens. Indien het bedrijf meer dan 3 varkens heeft, is de risico-enquête gebaseerd op de Biocheck van de UGent, aangevuld met een aantal vragen over wettelijke verplichtingen. De risico-enquête voor de varkensbedrijven met 3 of minder varkens bestaat enkel uit vragen omtrent wettelijke verplichtingen. Het ministerieel besluit van 6 mei 2021 houdende de datum van eerste uitvoering van de risico-enquête op varkensbedrijven bepaalt dat deze verplichte risico-enquêtes moeten uitgevoerd worden vanaf 1 juni 2021. De verantwoordelijke van een varkensbedrijf heeft vanaf 1 juni 2021, 4 maanden de tijd om de eerste risico-enquête te laten uitvoeren. Dit betekent dat de risico-enquête uiterlijk 1 oktober 2021 bij alle varkensbedrijven ingevuld moet zijn.

Om ervoor te zorgen dat de bedrijfsdierenarts de risico-enquête op een gebruiksvriendelijke, praktische en efficiënte manier kan uitvoeren, wordt deze enquête op de bedrijfsgezondheidsplanapplicatie van de erkende verenigingen DGZ en ARSIA ter beschikking gesteld. Deze applicatie is zowel op de computer, tablet als smartphone beschikbaar. De handleiding betreffende het gebruik van de applicatie op zichzelf is terug te vinden op de website farmfit. De instructies betreffende het uitvoeren van de risico-enquête en het opstellen van het actieplan kan worden teruggevonden in de omzendbrief houdende de instructies voor de bedrijfsdierenartsen betreffende de risico-enquête voor varkensbedrijven. 

De kosten voor het uitvoeren van de risico-enquête, het opmaken, uitvoeren en opvolgen van het actieplan zijn ten laste van de verantwoordelijke van het varkensbedrijf. Er wordt evenwel aan de bedrijfsdierenarts voor het uitvoeren van de eerste risico-enquête per bedrijf een éénmalige forfaitaire tussenkomst van 35 euro toegekend ten laste van het Sanitair Fonds. De kosten boven de 35 euro vallen ten laste van de varkenshouder.

Directie “Dierengezondheid en Veiligheid van de Dierlijke Producten”
DG Controlebeleid – FAVV